Bottom-up-city – Mariska van den Berg

Prinzessinnengarten is een groene idylle in de stedelijke hectiek van Kreuzberg, een plek om voedsel te verbouwen, kennis over te dragen en te relaxen. Het initiatief van historicus Marco Clausen en filmmaker Robert Shaw heeft internationaal bekendheid gekregen en is een inspiratiebron voor velen.

Het kunstenaarscollectief KUNSTrePUBLIK opent in 2006 Skulpturenpark op de grens van Mitte en Kreuzberg – geen beeldenpark in de traditionele zin, maar een plek waar kunstenaars worden uitgenodigd zich te verhouden tot de stedelijke ontwikkeling van het gebied.

Geïnspireerd door de opkomende beachbars in Berlijn en de bottom-up ontwikkeling van het NDSM terrein in Amsterdam, zet Sarah Osswald met drie vrienden in 2006 de stadscamping Tentstation op. Tijdelijk gebruik van braakliggende terreinen is op dat moment gangbaar in Berlijn en wordt door de stad aangemoedigd.

Unser Graceland, een project van de kunstenaarsgroepen Club Real en Caduta Sassi, laat zien hoe rond 2000 kunstenaars in Berlijn een braakliggend terrein in gebruik nemen, om in het openbaar kunst te produceren én om zich te mengen in de stedelijke ontwikkeling van de stad na de val van de muur.

In 1983 neemt Mustafa Akyol een stukje land in gebruik als boomgaard op de grens van Oost- en West Berlijn. Tegenwoordig wordt zijn Geçekondu (Turks voor gekraakt pand) gezien als een informeel monument voor de historische tweedeling van de stad en de vindingrijkheid van haar bewoners.