Het Begin | Heesterveld Creative Community wordt ontwikkeld door Eva de Klerk op verzoek van Ymere. De woningcorporatie nodigt Eva en haar Associates in 2009 uit om als kwartiermaker op te treden en een broedplaats voor culturele entrepreneurs op te zetten, waarvan verwacht wordt dat die de stedelijke vernieuwing van het gebied zal aanjagen. In de Heesterveldbuurt, die slecht bekend staat, wil Ymere een woonblok beschikbaar stellen voor tussentijdse invulling. De aanvankelijke planning is dat de herontwikkeling van dit gebouw en de buurt in 2012 plaatsvindt – inmiddels is dat vijf jaar verzet – maar de inzet blijft ongewijzigd: sloop van de bestaande huurhuizen en nieuwbouw die sociale woningbouw combineert met vrije sector huurhuizen en koopwoningen. De Klerk geniet internationaal erkenning voor de manier waarop ze het NDSM-terrein heeft ontwikkeld met de toenmalige gebruikers, en voordat ze deze opdracht in de Bijlmer aanneemt ,onderzoekt ze of er voldoende draagvlak bestaat voor een creatieve plek in Heesterveld. Dat blijkt het geval te zijn, maar dan wel aan een plek die vorm krijgt vanuit ondernemerschap en betrokkenheid van bewoners en niet vanuit een welzijnsgedachte.
sculptuur Elon Lieberman
Ontwikkeling | Heesterveld blijkt mogelijkheden te bieden voor de vorm van stedelijke ontwikkeling zoals Eva de Klerk Associates aanhangt: van onderop ingezet, zonder vooropgezet eindplan, voortbordurend op wat reeds in het gebied aanwezig is, en met een sturende rol voor toekomstige bewoners. Het plan is een community op te zetten van bestaande en nieuwe bewoners, die betrokken worden bij het beheer van gebouw en omgeving en de toekomstige ontwikkeling ervan. Van de 87 woon-werk en werkruimtes die beschikbaar zijn, wordt een woonhuis omgedoopt tot H75 en in gebruik genomen als gezamenlijke en werkruimte en geprogrammeerd voor publiek. De Klerk zelf neemt het bovendien als uitvalsbasis, zij zal in de eerste fase verantwoordelijk zijn voor de selectie van nieuwe bewoners, hen coachen en het contact met Ymere onderhouden. De overige plekken worden verhuurd aan een mix van bewoners uit de Bijlmer, internationale kunststudenten en nieuwe bewoners van buiten de Bijlmer. Zij krijgen allemaal een tijdelijk huurcontract en geven bij de intake aan dat ze bereid te zijn om toe te treden tot Heesterveld Creative Community, de vereniging die op termijn verantwoordelijk wordt voor het geheel. Ook zullen zij een rol spelen in de ontwikkeling van de omringende openbare ruimte in Activate Heesterveld. Lokale organisaties en ondernemers tenslotte, worden betrokken doordat podium wordt geboden aan de vele muzikanten, producers (hip hop en raggae) maar ook dichters die de buurt rijk is. Omwonenden worden uitgenodigd voor de evenementen.
Naast deze activiteiten in het kader van de opdracht van Ymere, initieert het team van De Klerk ook zelf projecten en onderzoeken. H-lab bijvoorbeeld biedt ruimte aan architect Iris Schutten om gedurende een jaar te onderzoeken hoe het bestaande gebouw te verduurzamen zou zijn. En binnen Activate Heesterveld worden bewoners, kinderen en experts van buitenaf betrokken bij de ontwikkeling van de openbare ruimte.
Daarmee lijkt het voorlopige eindpunt van de vraaggestuurde ontwikkeling bereikt. Want het is de bedoeling dat de tussentijdse invulling perspectieven biedt voor de toekomstige aanpak, en bij succes zou Heesterveld CC kunnen blijven, maar harde garanties zijn niet gegeven. H-Lab en Activate doen tevens eigen voorzetten. Of en welke ervaringen en uitkomsten worden meegenomen in de ‘echte ontwikkeling’, zal de tijd leren. Binnen Ymere leiden deze vragen vooralsnog tot discussie, tot op het niveau van de Raad van Bestuur. En dat zien Eva de Klerk en haar associates graag.
ontwerp gevel Floor Wesseling
De middelen | Ymere betaalt de kwartiermaker, stelt het gebouw beschikbaar, betaalt de tijdelijke herontwikkeling ervan en het beheer. De gemeente – in de gedaante van Bureau Broedplaatsen – heeft een half miljoen toegezegd waarmee het gebouw is geborgd als broedplaats met betaalbare bedrijfsruimtes, voor de komende vijf jaar.
De situatie in oktober 2012 | De eerste stappen tot het vormen van de community zijn gezet. Er zijn werkgroepen actief voor beheer, toewijzing, PR en het oprichten van de vereniging. In het voorjaar van 2013 wordt het H-gebouw opgeleverd, met aanpassingen aangedragen door bewoners en het stadsdeel. Die behelzen het opknappen van de gevel en realisatie van een ontmoetingsplek met horeca. En het programma in H75 loopt.
Heesterveld Creative Community, Heesterveld 75, 1102 SB Amsterdam | http://www.heesterveld.nu