Geef om de Jan Eef

 Posted by on January 18, 2013  Amsterdam, casestudies  Tagged with: , ,
Jan 182013
 

Het begin | In oktober 2010 slaan Jeroen Jonkers en drie andere bewoners van het Amsterdamse stadsdeel De Baarsjes de handen ineen in reactie op de overval op juwelier Hund in de Jan Evertsenstraat, die fataal afloopt. Het is een desastreuze gebeurtenis voor de winkelstraat die al niet goed loopt. Veel van de economisch sterkere bewoners doen hun boodschappen dan al elders uit onvrede met het aanbod. De initiatiefnemers kennen elkaar van de school van hun kinderen, het zijn allen zelfstandig ondernemers, professionals op het gebied van gebiedsontwikkeling, communicatie, woordvoerderschap en styling.

Vanuit de overtuiging dat een bruisende buurt een levende winkelstraat nodig heeft, beginnen ze een aantal events te organiseren die de omzet in de  staat moet verhogen. Al in november vindt de eerste Geef om de Jan Eef pop-up dag plaats, een koopdag waarvoor in zeven leegstaande panden tijdelijke winkels worden ingericht. Er worden partijen uitgenodigd die zich mogelijk in de toekomst in de straat willen vestigen. In juni van het volgende jaar volgt de een eerste Geef om de Jan Eef terras-dag. De kerngroep wil bovendien nieuw leven blazen in de bestaande winkeliersvereniging, maar onder de geringe ondernemers die daar nog deel van uitmaken, blijkt vooral teleurstelling te heersen. De energie is eruit en ook het oprichten van een nieuwe winkeliersvereniging mislukt. De conclusie is dat er een winkelstraatvereniging moet komen, een breder verband waarin winkeliers maar ook bewoners, vastgoed eigenaren en andere belanghebbenden vertegenwoordigd zijn. In september 2011 wordt de Winkelstraatvereniging Jan Eef opgericht.

Ontwikkeling | De kersverse winkelstaatvereniging breidt z’n activiteiten uit met de nieuwe Mercatormarkt die in een ander aanbod voorziet dan de nabijgelegen Bos en Lommer- en Ten Katemarkt. Al die evenementen zijn een groot succes, de buurt komt, ze trekken publiek van buiten en ook de media besteden er aandacht aan. De kerngroep en andere vrijwilligers investeren veel tijd en energie, het succes is een beloning en bevestigt de ingeslagen weg. Voor de continuering echter is een andere opzet nodig en de vragen dienen zich aan hoe je op lange termijn mensen betrekt, en hoe het initiatief geprofessionaliseerd kan worden.

Vanaf het eerste begin is er constructief overleg tussen de kerngroep en het stadsdeel dat hen steunt, zowel financieel als door het verstrekken van vergunningen. De opgerichte vereniging voorziet in een rechtspersoon, die toegang biedt tot fondsen en hen in staat stelt samenwerking te zoeken met de corporaties in de wijk. Hoewel het werven van geld goed lukt, is de verwachting dat de kansen door de crisis rap zullen afnemen, zowel op projectfinanciering als op financiële ondersteuning van het stadsdeel of corporaties. De groep begint na te denken over eigen bezit. Grip op het vastgoed zou een stevige onafhankelijke basis kunnen betekenen en er vooral ook voor kunnen zorgen dat de bewoners meeprofiteren van de (economische) waardestijging die door henzelf wordt veroorzaakt.

In januari 2012 neemt Jeroen Jonkers deel aan een onderzoekreis naar Londen omtrent de community-trust . De reis wordt georganiseerd door onderzoeksbureau Schelijpen & Leatemia in opdracht van de gemeente Amsterdam en wordt gemaakt door een gezelschap van ondernemers, ambtenaren en medewerkers van corporaties.

de situatie in januari 2013 | De focus ligt onveranderd op het stimuleren van de lokale economie, dat kost tijd en wordt bewust geframed in een divers en speels programma, om te voorkomen dat het op de kaart zetten van de wijk té zakelijk wordt aangepakt. De kern is betrokkenheid van direct belanghebbenden en die is niet alleen economisch. Waar het stadsdeel erin slaagt een grote Albert Heijn franchise naar de straat te trekken, maakt de vereniging van het strandvoetbaltoernooi op het plein, en het theater- en filmfestival terugkerende evenementen. Het doel is om de huidige buurtbewoners deel te laten zijn van het aantrekken van de buurt, in plaats van hen daarvan uit te sluiten zoals in klassieke gentrificatieprocessen veelal het geval is.
Onlangs is een gebruiksovereenkomst gesloten voor het Wereldpand op het Mercatorplein met de corporatie Stadgenoot, dat nu Jan Eef PopUpKanToren heet. De vereniging heeft beschikking over het gebouw en betaalt slechts de nutsvoorzieningen. Een tweede stap is het bemiddelen van corporatiebezit in de wijk, in de vorm van een maatschappelijk bedrijf en tegen een redelijke courtage. Dat lijkt binnen handbereik.
Het belangrijkste doel voor de nabije toekomst is het ontwikkelen van een wijkonderneming naar model van een coöperatie. De woningbouwcorporaties staan onder druk om hun bedrijfsonroerend goed te verkopen en Geef om de Jan Eef wil op termijn collectief aankopen. De vragen die de winkelstraatvereniging momenteel bezighouden zijn: Hoe ziet een duurzame relatie met onze partners eruit? Hoe kunnen we het vastgoed duurzaam inzetten? En hoe ontwikkelen we een gezond verdienmodel voor de lange termijn?

Geef om de Jan Eef is een initiatief van Jeroen Jonkers, Nathalie Rompa, Michelle Haest en Anita Groenink. De winkelstraat-vereniging wordt ondersteund door vele vrijwilligers en werkt samen met partners als het Stadsdeel De Baarsjes, de Rabobank, verschillende woningcorporaties en deelnemers van Wijkondernemers Amsterdam.

Geef om de Jan Eef 
Geef om de Jan Eef op Facebook
Jan Eef PopUpKanToren