Het begin | Rini Biemans – de tegenwoordige directeur van Creatief Beheer – en zijn partner Karin wonen in een kunstenaarscollectief in de Catharina Biemanstraat in Delftshaven, als de straat wordt opgebroken en Karin de gelegenheid aangrijpt om in een flink deel ervan graszoden te leggen. Het levert een aansprekend beeld op dat veel aandacht in de media krijgt en is aanleiding voor de gemeente om hen te vragen een braakliggend terrein om de hoek aan te pakken. Het is het begin van Creatief Beheer met als eerste project Proefpark de Punt.
De ontwikkeling | Betrokkenen ontwikkelen naar eigen zeggen een ‘onorthodoxe’ werkwijze, geen model maar een aanpak die per locatie verschilt maar steeds gestoeld is op een persoonlijke benadering en het principe van klein beginnen en lokale relaties ontwikkelen om uit te breiden. Dagelijkse aanwezigheid, menselijke interactie en participatie staan centraal: wie meedoet praat mee over ontwerp en gebruik. De werkwijze levert in sommige gevallen spanning op. Waar Creatief Beheer zich beperkt tot groenbeheer, de plekken openbaar toegankelijk houdt en geen religie of politieke kleuring toestaat, willen bewoners geregeld ‘privatiseren’, en geven de voorkeur aan een eigen stukje tuin of aan speeltoestellen boven groen.
Creatief Beheer streeft naar het verbeteren van de sociale cohesie door samen te werken aan het groen in de openbare ruimte, vanuit de overtuiging dat de fysieke kant van stedelijke vernieuwing niet los gezien kan worden van de sociale aspecten ervan. De projecten worden gefaseerd met als einddoel dat de activiteiten worden overgenomen door de buurt. Voor de opstart en kennismakingsfase wordt 1 á 2 jaar uitgetrokken, voor de ontwikkel- en groeifase 2 á 3 jaar en voor de structurering en verankering rekent men minimaal 1 jaar met nazorg. Het opzetten van zelfbeheer vraagt minimaal 3 jaar tijd volgens Biemans. Aanvankelijk trekt Creatief beheer het initiatief sterk naar zich toe, geleidelijk aan wordt steeds meer gewerkt in op opdracht van gemeente en corporaties. Van het speelse kleinschalig initiatief in de Biemanstraat ontwikkelt Creatief Beheer zich tot een informele organisatie met betrokken medewerkers Hoewel de kracht van de organisatie in de informele aanpak lijkt te liggen, zet de leiding in 2012 in op een meer bedrijfsmatig model, waarbij medewerkers beter betaald zullen worden.
de middelen | CB is een organisatie met een directie en medewerkers die tegen een lage betaling – in relatie tot de professionals die werken in de wijken, sociaal-cultureel werkers en mensen bij de plantsoendienst – in de wijken aan de slag gaan. Onder hen veel kunstenaars, biologen en ‘bouwers’ met een sociaal maatschappelijke achtergrond – velen met een idealistische inslag. Zij zeer gemotiveerd en het werk levert een financiële basis voor hun andere werkzaamheden. Rini Biemans werft actief opdrachtgevers met zijn visie op ‘eco-sociale wijkontwikkeling waarbij hij nadrukkelijk ook het economische argument inzet: een groene wijk waar bewoners goed met elkaar opgaan levert corporaties en overheid geld op door de stijging van vastgoedprijzen. Op termijn, stelt hij, kunnen de projecten bovendien leiden tot duurzame kosten reductie op gebied van beheer openbare ruimte en de zorg. Creatief Beheer streeft naar een herschikking van verantwoordelijkheden en geldstromen binnen het beheer van de openbare ruimte.
de situatie in januari 2012 | Ten tijde van de interviews met verschillende medewerkers en de directeur bestaat Creatief Beheer ruim tien jaar en wordt de methode herzien. Ik bezocht Proefpark De Punt in Delfshaven, Poldertuin Schiedam, het project Ecowijken (locatie Afrikaanderplein) en de aanplant op het Oleander- en Boudewijnplein. Van overdracht en zelfbeheer door bewoners is dan nog geen sprake, de parkmanagers vormen de stabiele en aanjagende factor en zijn dragend. Met de introductie van de ‘de tuinman in de wijk’ als een nieuwe verbindende stadsprofessional [een nieuwe professionele laag in de relatie tussen burgers en overheid] wordt een nieuwe koers ingezet die impliceert dat in deze opzet aanjagen noodzakelijk blijft.