Jun 062012
 

Het begin | Julien Beller is verbonden aan het in Parijs gevestigde architectencollectief Exyzt dat internationaal bekendheid kreeg met tijdelijke constructies en performances waarin volop ruimte wordt geboden aan betrokkenheid van bewoners en gebruikers ter plekke. Het collectief draagt een visie uit op architectuur die direct gekoppeld is aan de stedelijke (openbare) ruimte waarin zij informele vormen van gebruik voorstaan die geënt zijn op de lokale situatie.

        

In de zomer van 2008 wordt Exyzt uitgenodigd om in de Parijse banlieue Saint Denis deel te nemen aan een festival. Uiteindelijk wordt dat afgeblazen maar dan heeft Beller zijn zinnen al gezet op een leegstaande flat aan Quai de Seine. Hij kent de plek omdat hij er eerder het project Emergency Architecture initieerde, waarmee hij wilde voorzien in vervangende huisvesting voor een groep Roma aan de overkant van het water. Beller werkte toen samen met de technische universiteit van Parijs, en met lokale bestuurders en een ontwikkelaar. Dezelfde projectontwikkelaar – met interesse in duurzaam bouwen en sociaal ondernemen  – is eigenaar van het betreffende pand en stelt Beller in staat het te ontwikkelen tot Le 6b, een levendig cultureel verzamelpand met een mix van ateliers; gemeenschappelijke ruimtes als een bar, restaurant en danszalen; en een openbaar toegankelijk buitengebied.

De ontwikkeling | Een deel van het gebouw wordt al snel betrokken door bekenden van Beller en zijn medestanders, onder hen veel architecten en kunst-gerelateerde professionals. De inkomsten die met de verhuur van werkruimtes worden gegenereerd, vormen vervolgens de basis van de verdere ontwikkeling van het pand waarbij collectieve binnenruimtes worden gecreëerd die tevens toegankelijk zijn voor de buurt. Beller en zijn inmiddels opgerichte Association geven tevens naar eigen inzicht vorm aan de buitenruimte – ze richten die in en dragen er zorg voor – waarbij ze samenwerkingsverbanden aangegaan met organisaties in de wijk voor jongerenwerk, taalonderwijs etc. Van meet af aan wordt het terrein verlevendigd met een divers (cultureel) programma dat is georiënteerd op bewoners: om draagvlak en betrokkenheid te versterken wordt nadrukkelijk gehoor gegeven aan lokale behoeften en lokaal gebruik gestimuleerd.

     
Door andersoortige vormen van gebruik mogelijk te maken die bottom-up zijn ingegeven, stelt Beller tevens de gangbare praktijk van stedelijke ontwikkeling ter discussie. Hij stelt zich ten doel om ruimte te bieden aan andersoortige interesses en belangen dan die doorgaans het gezicht en gebruik van de stad bepalen, en doet dat door informeel gebruik van de openbare ruimte te faciliteren evenals emergency architecture: huisvesting voor groepen zonder rechten en middelen. Als architect zet hij kunst en architectuur in als ‘instruments to reveal’. Fabrique á Rêves is een ‘dream window’ dat zich biedt op andere mogelijkheden, al is het maar tijdelijk.

De middelen | Beller streeft naar een economisch model dat van Fabrique á Rêves een gezonde, financieel onafhankelijke en duurzame onderneming kan maken. Le 6b is feitelijk een voorstel voor hergebruik met een bescheiden startsubsidie uit de sociale hoek maar zonder structurele overheidssteun. De relatie met de ontwikkelaar is een zakelijke: de Association heeft een huurcontract met de projectontwikkelaar en betaalt 59% van de commerciële opbrengst van het pand. De gebruikers van het pand betalen huur voor hun werkruimtes, iets meer dan de reële kosten, waarmee budget vrijkomt voor uren en materiaal om de collectieve ruimten in het gebouw en de buitenruimte te ontwikkelen. De gezamenlijke ruimtes zijn niet bedoeld om geld op te brengen, de bar en het restaurant brengen vooralsnog geen geld op maar worden collectief betaald en bovendien financieel ondersteund door gemeentelijk geld. Julien Beller en de anderen doen hun werk voor de Association onbetaald.

De situatie in december 2012 | Julien Beller en zijn medestanders zijn in oktober 2008 begonnen en hebben vijf jaar uitgetrokken voor de ontwikkeling van Le 6b tot een duurzaam initiatief. In enorme houten letters staat op het achtergelegen terras Fabrique á Rêves, de noemer waaronder het geheel zich heeft ontwikkeld tot een culturele hotspot in een problematische Parijse voorstad. Beller wordt inmiddels gevraagd te spreken op congressen voor architecten en stedebouwkundigen over zijn alternatieve model van stedelijke ontwikkeling. Als teken van erkenning heeft de gemeente de bestemming van het terrein gewijzigd in een culturele bestemming waarmee bestendiging dichterbij komt. Er ligt bovendien een toezegging in het verschiet van enkele tonnen voor de verdere ontwikkeling. Le 6b op facebook